सप्तकोशी नदीको संकट: ५० वर्षपछि सर्वाधिक पानीको बहाव
Mayorsap | ७ महिना अगाडि 
सप्तकोशी नदीको संकट अझै टरेको छैन, यद्यपि वर्षा थमिएको छ। आइतबार बिहान, देशको सबैभन्दा ठूलो नदी साप्तकोशीमा ५० वर्षपछि उच्चतम पानीको बहाव मापन गरिएको छ। शनिबार बिहान ८ बजे साप्तकोशीको पानीको बहाव ४ लाख १९ हजार क्यूसेक मापन गरिएको थियो, जुन शनिबार राति ९ बजेमा ६ लाख क्यूसेकमा पुगेको थियो। पानीको बहाव ६ लाख २१ हजार क्यूसेकमा पुग्दा साप्तकोशी बाँधको माथिबाट पानी बग्न थाल्यो।
साप्तकोशीको निरन्तर पानीको बहावले नेपालभन्दा भारत र बिहारमा बढी चासो उत्पन्न गरेको छ। त्यहाँ अघोषित कर्फ्यू जस्तो अवस्था सिर्जना भएको छ, र कर्मचारी र आपतकालीन व्यवस्थापन टोलीलाई उच्च तयारीमा रहन निर्देशन दिइएको छ।
आइतबार बिहान ६ बजे पानीको बहाव पुनः उच्च स्तरमा पुगेको छ। साप्तकोशीको पानीको बहाव ६ लाख ६१ हजार ५ क्यूसेकमा पुगेको छ। तर, बिहान ६ बजेपछि पानीको बहाव कम हुन थालेको छ र यो समाचार लेखिँदा ३ लाख ५० हजार ३७० क्यूसेकमा झरेको छ। यद्यपि, विशेषज्ञहरूले यो स्थिति अझै खतरनाक भएको चेतावनी दिएका छन्।
जलस्रोत विशेषज्ञ दत बहादुर खड्काका अनुसार, पानीको बहाव घटेको अवस्थामा पनि खतरा रहिरहनेछ। उनले भने, "उच्च बहावका समयमा साप्तरी र सुनसरीतर्फ पानीको छिट्टै बग्ने स्थिति हुनसक्छ।" साथै, उनले नियमित मर्मत र निगरानी आवश्यक भएको जानकारी दिएका छन्।
साप्तकोशी बाँधको क्षमता ९ लाख क्यूसेक पानी सम्हाल्न सक्नेछ। तर हालको स्थितिमा यो ६ लाख क्यूसेकमा भरिएको छ, जसको मुख्य कारण माथिबाट आउने बालुवा हो। खड्काका अनुसार, बाँधको निर्माण अस्थायी रूपमा गरिएको हो र यसको दीर्घकालीन समाधानका लागि भारतले चतरामा स्थायी रूपमा उच्च बाँध बनाउने योजना बनाएको छ।
साप्तकोशीमा पानीको बहावको ऐतिहासिक रेकर्ड पनि छ। १९६८ मा यहाँ ७ लाख ८८ हजार २०० क्यूसेकको पानी बहेको थियो, जुन आजको स्थिति भन्दा धेरै माथि हो। यद्यपि, विशेषज्ञहरूले ४ लाख क्यूसेकको पानीको बहावसँगै बाँधको संरचनामा क्षति आउने जोखिम रहेको बताएका छन्।
सप्तकोशी नदीमा अहिलेको अवस्थामा तात्कालिक सावधानी अपनाउनु अनिवार्य छ, र सबै नागरिकलाई सतर्क रहन आग्रह गरिएको छ।
