फेवातालमा कोटिहोम गर्ने तयारीमा ब्रेकः रुख काट्न दिएर आलोचित भएपछि मेयर आचार्यले सच्याए बोली

सयौं वर्ष पुराना रुखहरु काटेर ठुट्टै पारेपछि पोखरा महानगरका प्रवक्ता भन्छन्– हामीले स्वीकृति नदिई रुख काटियो, कारबाही हुन्छ !

रामचन्द्र मिश्र

पोखरा । ‘हामीलाई जानकारी नै नदिई रुख काटिएको हो । रुख काटेर दाउराको थुप्रो लगाइसकेपछि मात्रै हामीले सयौं वर्ष पुराना रुख काटेको थाहा पायौं’, पोखरा महानगरपालिकाका प्रवक्ता मोतिलाल तिमल्सिनाले फोन सम्बादमा मेयरसाप डटकमलाई भने ।

सयौं वर्ष पुराना वर, पिपल, सिसौं तथा चाँपका चौतारामा रोपिएका रुखहरु काटेर ठुट्टै पारेको ४–५ दिनपछि मात्रै महानगरपालिकाले रुख काटेको थाहा पाउनु हास्यास्पद लाग्यो ।

हामीले प्रवक्तालाई फेरि सोध्यौं, ‘मेयर धनराज आचार्यसँग स्वीकृति मागेर फेवातालमा आयोजना हुने महायज्ञका लागि चाहिले समाधिका लागि रुख काटिएको भन्ने दाबी मानव सेवा फाउण्डेसनको छ नि ?’ उत्तरमा प्रवक्ता तिमल्सिनाले भने, ‘होइन, टोलका मान्छेहरुसँगको सहमतिमा काटिएको रहेछ । मेयरलाई कुनै जानकारी गराइएको थिएन ।’ हामीले फेरि सोध्यौं, ‘मेयर आचार्यलाई रुख काट्नेवित्तिकै फोन गरेर जानकारी दिइएको थियो रे ! त्यत्रा रुख काटिसकेपछि मात्रै महानगरले किन यो विषयमा चासो देखायो ?’ तिमल्सिनाको तर्क थियो, ‘हामीले थाहा पाउने वित्तिकै एक्सनमा उत्रिएका हौं । हामीले कारबाही प्रक्रिया अगाडि बढाइसकेका छौं । रुख काट्नेहरुलाई कारबाही हुन्छ । दाउरा पनि जफत गरेर महानगरको कार्यालयमा ल्याएर राखेका छौं ।’ उनले थप अगाडि भने, ‘कोटिहोम पनि फेवा तालको आसपास गर्न दिइँदैन । यहाँ देश विदेशका थुप्रै पर्यटक आउँछन् । फेरि कतिदिन हो कोटिहोम आयोजना हुने ! अन्य कुनै उपर्युक्त स्थान प्राप्त भएर फाउण्डेसन आयो भने विचार गर्छौं । त्यसका लागि फेरि कति रुख काट्नुपर्ने हो ? त्यसको पनि टुंगो र व्यवस्था हुनुपर्यो ।’

पशुपतिनाथमा केही महिनाअघि कोटिहोम महायज्ञ आयोजना गरेको टिम काठमाडौंको कार्यक्रम सकेर पोखरामा त्यस्तै कार्यक्रम गर्ने तयारीमा पुग्यो । मानव सेवा फाउन्डेसनका संस्थापक तथा अध्यक्ष विष्णु भण्डारी (जो विजय कृष्णमूर्तिले परिचित छन्) कै सक्रियतामा पशुपतिनाथमा कोटिहोम महायज्ञ आयोजना भएको थियो । तर कार्यक्रम विवादित पनि बन्यो । उनकै सक्रियतामा पोखरामा पनि कोटिहोम आयोजना हुने तयारीमा पुग्यो । ठाउँ खोजियो पोखरा महानगरको फेवा ताल आसपास ।

कोटिहोमका लागि भन्दै पोखराका विभिन्न ठाउँमा चौतारा र सयौँ वर्ष पूराना रुखहरु काट्न थालियो । विशेष गरेर सयौं वर्ष पुराना वर पिपलका रुखहरु ठुट्टै पारियो । कोटिहोमको समाधिमा वर पिपलका दाउरा आवश्यक हुने भएकाले चौतारामा रोपिएका वर पिपलका रुख काटेर ठुट्टै पार्न दिएको महानगरले स्थानीयको विरोध भएपछि कोटिहोम नै गर्न नदिने बतायो । र, अहिले काटेर जम्मा गरिएको दाउरा पोखरा महानगरकै प्रहरी टोलीको सक्रियतामा जफत गरियो ।

गएको आइतबार कार्यपालिका बैठकमा रुख काटिएको विषय उठेपछि सबै दाउरा जफत गर्ने निर्णय तीन दिनअघि महानगरले गर्यो । पोखरा महानगर वडा नम्बर ६, १३, १४ लगायतबाट निकै पूराना रुख र चौताराहरु ढालेर मानव सेवा फाउण्डेसनले दाउरा जम्मा पारेको थियो ।

नेपाल ट्रष्टको जग्गामा थुपारिएको दाउरा जफत गर्ने निर्णय कार्यपालिकाबाट भएपछि महानगरको प्रहरी टोलीले दाउरा जफत गरेको हो ।  कति रुख काटिएका छन् भनेर तथ्यांक लिने र रुख काट्नेहरुको खोजी गरी कारबाही पनि गरिने महानगरले जनाएको छ । महानगरको कार्यपालिका बैठकमै यो विषय उठेपछि एक्सनमा जान महानगर नै बाध्य भएको छ ।

यसअघि महानगरपालिकाले रुख काट्ने काम तत्काल रोक्न शनिबार सार्वजनिक सूचना निकालेको थियो । ती रुखहरु वडा र टोल विकास संस्थाको अनुमति लिएर काटेको मानव सेवा फाउण्डेसनको दावी छ ।

फाउण्डेसनले बैशाखमा फेवाताल किनारमा कोटिहोम गर्ने तयारी गरिरहेको थियो । यो रुख काटेको विवाद सतहमा आएपछि महानगरका मेयर धनराज आचार्य महानगरमा कोटिहाम नै आयोजना गर्न नदिने तयारीमा पुगेका छन् । पहिला उनकै सहमतिमा रुखको कटान गरिएको स्रोतको दाबी छ ।

गएको माघ ६ गते पोखरा–१४ स्थित भोटे चौताराको पीपलको रूखलाई काटियो। केही स्थानीयहरुले विरोध पनि गरे । तर केही मान्छेहरुको एक समूहले मिनेटभरमै रूख ढालेर हिँडिहाले । स्थानीय हेमन्त ढकालले सोधे, “यो किन काट्नुहुन्छ ?’’ जवाफ आयो, “थाहा छैन ।’’

त्यसबारे स्थानीय नागरिकहरुले पोखरा महानगरका मेयर धनराज आचार्यलाई फोन लगाए । तर उनको फोन सुरुमा उठेन । पछि फोन उठेपछि घटनाबारे अध्ययन भइरहेको जानकारी आयो ।

पोखरा–१४ मा मात्र ६ वटा चौतारा र ९ वटा ठूला रुख जरा नै उखेलिने गरी ठुट्याइए । ढकालजस्ता पर्यावरणप्रेमीले वडा कार्यालय, प्रहरी, वन मन्त्रालय, क्लबहरू सबैतिर गुहार मागे ।  काटिएका रूखहरू नेपाल ट्रस्टको जग्गामा थन्क्याइयो । महानगरका ठाउँठाउँमा रहेका सयौं वर्ष पुराना समि, वर, पीपल, र चाँपका रूखहरू कटान गरियो।

निक्कै पछि  पोखरा महानगरपालिकाले वक्तव्य निकाल्दै दुई लाख २६ हजार बिरुवा रोपनको अभियान सुरु गर्ने जनायो । अहिले मेयर आचार्यले कोटिहोम कार्यक्रम नै आयोजना गर्न नदिने बताएका छन् ।

फाउन्डेसनका संयोजक लेखराज ढकालले ‘सबैसँग समन्वय गरेर’ रूख काटिएको बताएका छन् । यो विषयमा मेयर आचार्यको सहमति भएको बुझेपछि स्थानीय नागरिकले मेयरको कदमको विरोध गरे । अनि धनराज आचार्यले आफ्नो गलत काम कोटिहोम गर्न नदिने भनेर सच्याए ।
 

पर्यटनको राजधानी पोखरामा पुराना रुखको कटानको विषयलाई लिएर अहिले चौतर्फी विरोध भएको छ । उता कोटिहोम महायज्ञ गर्न नदिने भनेका मेयर धनराज आचार्यलाई फाउण्डेसनका व्यक्तिहरुले पनि ‘धर्म विरोधी’को संज्ञा दिएका छन् ।