चीन–अमेरिका व्यापार युद्धः भारतलाई कति फाइदा ?


काठमाडौं । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको प्रशासनले चीनमाथि कर लगाएपछि अमेरिकी बजारमा भारतीय उत्पादकहरूका लागि थप अवसरहरू खुल्न सक्ने विज्ञहरूले बताएका छन् ।
अमेरिका र चीन बीचको व्यापार तनावको बीचमा भारतको लागि खुसीको खबर छ। सरकारी तथ्याङ्क अनुसार, आर्थिक वर्ष २०२४/२५ को पहिलो नौ महिना (अप्रिल–डिसेम्बर) मा भारतको अमेरिकामा निर्यात ५.५७ प्रतिशतले बढेर ५९.९३ अर्ब डलर पुगेको छ। डिसेम्बरमा वृद्धि अझ तीव्र गतिमा ८.४९ प्रतिशत पुगेको छ, जसको कुल ढुवानी ७ अर्ब डलर बराबरको भएको छ। अमेरिकी बजारमा भारतीय उत्पादनहरूको बढ्दो माग यो वृद्धिको मुख्य कारण हो।
आयातमा पनि सुधार देखिएको छ। निर्यातसँगै अमेरिकाबाट हुने आयात पनि बढेको छ। अप्रिल–डिसेम्बरको अवधिमा आयात १.९१ प्रतिशतले बढेर ३३.४ अर्ब डलर पुगेको छ। यसै बीच, डिसेम्बरमा आयात ९.८८ प्रतिशतले बढेर ३.७७ अर्ब डलर पुगेको छ। यी तथ्याङ्कहरूले स्पष्ट रूपमा संकेत गर्छन् कि भारत र अमेरिका बीचको व्यापार सम्बन्ध निरन्तर बलियो हुँदै गइरहेको छ।
चीन-अमेरिका व्यापार युद्धबाट भारतलाई फाइदा
अमेरिका र चीन बीचको व्यापार तनावबाट भारतले धेरै फाइदा लिन सक्ने विज्ञहरू विश्वास गर्छन्। ट्रम्प प्रशासनले चीनमाथि कर लगाएपछि अमेरिकी बजारमा भारतीय उत्पादकहरूका लागि थप अवसरहरू खुल्न सक्छन्। हाल अमेरिका भारतको सबैभन्दा ठूलो व्यापारिक साझेदार हो। भारतको कुल वस्तु निर्यातमा अमेरिकाको हिस्सा लगभग १८ प्रतिशत छ भने आयातमा यो ६ प्रतिशतभन्दा बढी छ। द्विपक्षीय व्यापारको कुरा गर्दा, यसमा अमेरिकाको हिस्सा लगभग ११ प्रतिशत छ।
अगाडि केही चुनौतीहरू छन् ?
यद्यपि, केही विज्ञहरूले यो चिन्ता पनि व्यक्त गरेका छन् कि यदि अमेरिकाले भारतीय उत्पादनहरूमा अतिरिक्त शुल्क (ट्यारिफ) लगायो भने यसले व्यापारलाई असर गर्न सक्छ। गत वर्ष, ट्रम्पले भारतीय ट्यारिफ नीतिमाथि प्रश्न उठाएका थिए र भनेका थिए कि भारतले अमेरिकी उत्पादनहरूमा उच्च शुल्क लगाउँछ। यसको जवाफमा उनले भारतीय सामानमा भन्सार बढाउने कुरा गरेका थिए।
चीनको व्यापारमा गिरावट आउन सक्छ
भारत र अमेरिका बीचको बढ्दो व्यापार चीनको लागि चिन्ताको विषय हुन सक्छ। चीनमाथि थप कर लगाउने अमेरिकाको योजनाका कारण अमेरिकी बजारमा चीनको व्यापार घट्न सक्छ। यसको विपरीत, भारत र अमेरिका बीचको व्यापार सम्बन्ध सुदृढ हुनुले भारतीय अर्थतन्त्रमा राहत र सकारात्मक संकेतहरू ल्याएको छ।